ارتقای بهسازی میراث کالبدی، در حوزه‏ فنّی و مرمّت معماری با رویکرد تفاهم بخشی دو دیدگاه   

مازیار آصفی استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز (نویسنده مسئول mazi1017@yahoo.com)

مهسا رادمهر دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه هنر اسلامی تبریز

صفحات از: 29 - 42

 تعداد بازدید:  350    تعداد دانلود:  28

چکیده

چالش‏های موجود در زمینة‏ بهسازی آثار تاریخی، از موضوع های بحث‏برانگیز معماری است. از عوامل اصلی این چالش ها می توان به تفاوت دیدگاه‏های موجود در این حوزه اشاره کرد. دو دیدگاه عمده در این مبحث که زمینه‏ساز افتراق نظر شده و ضرورت پژوهش حاضر را تبیین می‏کند، نگاه انحصاری مرمّت‏گران و نگاه مهندسان سازه است. نگاه ویژة مرمّت به بهسازی بناهای تاریخی و ضرورت ارتقای ایستایی این آثار، موجب تضعیف دیدگاه مشترک و رشد دیدگاه‏های انحصاری گردیده است. پرسش اصلی پژوهش آن است که آیا رابطه‏ای میان نگاه مهندسان سازه، با نگاه مرمّت‏گران و معماران به مقوله‏ بهسازی آثار تاریخی وجود دارد؟ آیا بهسازی با ملاحظات فنّی و مرمّتی دو رویکرد متقابل قلمداد می شوند یا مکمل؟ این دو رویکرد، دو وجه مهم تهیة طرح‏های بهسازی آثار تاریخی هستند، لذا توجّه به هر دو دیدگاه ضروری است، و به واسطة دیدگاه بینابین معماران، فرآیند انتقال حیات اثر تاریخی از گذشته به آینده اعتبار بیش تری خواهد یافت. در این مقاله با مطالعات کتابخانه‏ای و تفکیک دو دیدگاه موجود، شناخت عمیق تر و دقیق تر مسأله میسر گردید، سپس در نگاهی تحلیلی ملاحظات فنّی و مرمّت معماری استخراج شد‏ و با پرسشنامه ای کیفی و مصاحبه با صاحب‏نظران تفاوت دیدگاه‏های متخصّصان مرمّت‏گر، مهندسان سازه و معماران دربارة شاخص‏های به دست‏آمده، گردآوری و مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس به روش همبستگی، رابطه متغیّرهای مستقل و وابسته بررسی شد. نمونه‏های متعدّدی از بهسازی آثار تاریخی در ایران و جهان با توجّه به ملاحظات هویّتی، تاریخی و سازه‏ای مورد مطالعه قرار گرفت. در نهایت با رویکردی همگرا، دیدگاهی بینابین با تمرکز بر حفظ و احیای میراث هویّت ایرانی ـ اسلامی برای بهسازی بناهای تاریخی میسّر گردید. نتایج به دست آمده نشان می‏دهد نقش آموزش در ارتقای سطح آگاهی متخصّصان و مسئولان تأثیر مهمّی در نزدیکی دیدگاه‏های موجود دارد و هم‏چنین نقش‏آفرینی معماران به عنوان کارشناسانی میان‏رشته‏ای و پاس‏داران هویّت ایرانی اسلامی، برای دست یابی به راه کارهایی مطلوب در بهسازی و هم‏چنین تقریب دیدگاه متخصّصان پاسخی اثربخش به مسائل موجود است.

واژگان کلیدی

بهسازی، مداخله ، فناوری نوین، مرمت گران، مهندسان سازه، معماران.